Stel je hebt een vraag. Je kunt geen collega bellen en hebt geen tijd om lang te zoeken op internet. Dan is ChatGPT handig. Je typt je vraag in en krijgt snel een antwoord. Klinkt fijn, toch? Maar… hoe weet je of dat antwoord klopt? Veel mensen denken dat ChatGPT altijd gelijk heeft. Maar dat is niet zo. ChatGPT is slim, maar niet perfect. In dit artikel leggen we uit wat ChatGPT wél is, wat het niet is en hoe je zelf controleert of een antwoord juist is. Ook krijg je tips om ChatGPT slim te gebruiken.
ChatGPT is een AI-taalmodel. Het is getraind met heel veel informatie van websites, boeken en artikelen. Daardoor kan het op een slimme manier antwoorden geven. Maar belangrijk om te weten: ChatGPT is geen mens. Het begrijpt niet wat jij bedoelt. Het weet ook niets zoals een mens dat weet, want het heeft geen bewustzijn of onderbuikgevoel. Wat doet het dan wel? Het kijkt naar jouw vraag en voorspelt welk antwoord logisch zou zijn. Dat lukt vaak goed, maar soms geeft het foute informatie.
Wat is het verschil met Google? Google laat je websites zien. Jij kiest zelf welke je leest en welke je vertrouwt. Je kunt dus zelf de bron bekijken. ChatGPT geeft meteen een antwoord, maar zonder bron. Dat klinkt soms alsof het klopt, maar dat hoeft niet zo te zijn.
Wat kun je doen?
AI (zoals ChatGPT) is slim, maar niet perfect. Soms verzint het dingen. Dat heet ‘hallucineren’. Voorbeelden van fouten:
- Een bron of naam noemen die niet bestaat.
- Cijfers geven die niet kloppen.
- Een advies geven zonder te weten wat jouw situatie is.
Dit kan problemen geven, vooral als je werkt met regels, veiligheid of klantinformatie. Ook bij een sollicitatiebrief, training of leertraject wil je geen fouten maken. Daarom is het belangrijk dat je altijd zelf controleert wat AI zegt.
Zo controleer je een AI-antwoord
Je kunt zelf veel doen om AI goed te gebruiken. Gebruik deze stappen:
1. Denk kritisch na
Lees het antwoord goed en stel jezelf vragen:
- Klinkt dit logisch?
- Klopt dit met wat ik al weet?
- Wordt er iets stellig beweerd zonder uitleg of onderbouwing?
Zo blijf jij degene die de controle houdt.
2. Zoek het zelf op
Gebruik ChatGPT als beginpunt, maar controleer belangrijke dingen altijd.
- Zoek cijfers en feiten op bij betrouwbare websites (zoals Rijksoverheid of Kamer van Koophandel) en onderscheid meningen van feiten.
- Vraag een collega of leidinggevende als het over je werk gaat.
- Kijk naar meerdere bronnen en vergelijk ze.
3. Laat ChatGPT zijn bronnen noemen
Je kunt vragen: "Waar komt deze informatie vandaan?" Let op: de bron die je krijgt is niet altijd echt. Maar het helpt je om zelf verder te zoeken. Tip: vraag om een samenvatting van een artikel, en zoek dan zelf de originele bron erbij.
4. Stel je vraag op een andere manier
Is het antwoord vaag of twijfelachtig? Probeer je vraag anders te stellen. Geef extra informatie. Bijvoorbeeld:
- Niet handig: “Wat is een goed cv?”
- Beter: “Wat zijn de belangrijkste onderdelen van een cv voor een technisch medewerker in de interieurbouw?”
Waar is ChatGPT dan wél handig voor?
ChatGPT is geen expert, maar wel een handige hulp. Vooral als je weet wat je zoekt. Dit kun je ermee doen:
- Ideeën verzinnen: heb je inspiratie nodig? Voor een teamuitje, klantcadeau of socialmedia-post? Laat ChatGPT meedenken.
- Samenvatten: heb je een lange tekst? Vraag om een korte samenvatting. Bijvoorbeeld in eenvoudige taal (B1-niveau).
- Oefenen: je kunt oefenen met een gesprek. Bijvoorbeeld een sollicitatiegesprek. Dat helpt je om zekerder te worden.
- Schrijven: laat een eerste versie maken van een e-mail of brief. Daarna pas jij het aan jouw stijl en situatie aan.
- Tijd besparen: moet je een verslag, plan of presentatie maken? Jij geeft de inhoud, ChatGPT helpt bij het schrijven.
Jij blijft de vakman
ChatGPT is een slimme collega, maar géén vervanger. Jij bent verantwoordelijk voor wat je doet. Laat je niet misleiden door slimme zinnen. Blijf altijd zelf nadenken. Controleer de feiten. Zo leer jij beter omgaan met AI én ontwikkel je jezelf.